http://pix.ge/
http://pix.ge/
http://pix.ge/ ეს ძაღლი საქართველოშია 12 წლისაა და ჩაქირაა!!! ზოგიერთებს ეს მითიური ჯიში გონიათ მაგრამ არის კიდევ შემორჩენილი საქართველოში!
ის თემა დეახურული დამხვდა და გადაიტანეთ ეს მერე
ლევან რა იცი რომ ჩაქირაა???
დაიწყება ახლა კიდევ თავიდან
არის ეგ ჯიში აჭარაში ფაღავას ყავს თურქეთში შეაჯვარეს რამოდენიმე თბილლისმა ცაიყვანა
nik@a
ხოოო და რა თქვეს თურქეთში გადაშენების პირას იყოო და ჩვენ გადავარჩინეთო?
ეეე ბიჭო ეცით ეხლა ამ საქმესსს ცოტა წაეხმარეთ თოიძეს.
მართლა ისეთია კომუნისტების დროინდელ გაზეთში რომ არის დაბეჭდილი. მგონი ნამდვილი უნდა იყოს აი...
მეკვერნე ანუ, როგორც მას უფრო ხშირად ეძახიან, ჩაქირა ერთადერთი ქართული სანადირო ძაღლის ჯიშია, რომელიც დღემდე შემოგვრჩა. მისი სამშობლო დასავლეთ საქართველოა, კერძოდ გურია. იგი გვხვდება ასევე აჭარის მაღალმთიან რაიონებში და აჭარის მოსაზღვრე ტაო-კლარჯეთის ტერიტორიაზე, რომელიც ამჟამად თურქეთის შემადგენლობაში შედის. მეკვერნე, მისი ნადირობის მანერიდან გამომდინარე, მყეფრების საერთო ჯიშს უნდა მივაკუთვნოთ, თუმცა გარეგნულად მათ შორის საკმაოდ დიდი განსხვავებაა.`ჩაქირა~ ტანად პატარა ძაღლია, მისი სიმაღლე დაახლოვებით 45-50 სმ-ია. თავი ტურის მსგავსი აქვს, მყეფრების ყველა ჯიშის წარმომადგენლებივით აცქვეტილი ყურებით. სხეული მოკლე, უხეში (ჯაგრისებრი) წაბლისფერი ბეწვით დაფარული. მკერდი, მუცელი, ფეხები და კუდის ბოლო თეთრი აქვს. ჯიშის დამახასიათებელი ნიშანია _ კისერზე თეთრი საყელოს მაგვარი ზოლი. კისერი მოკლე და მკვრივი, წინა კიდურები პირდაპირი, ხოლო უკანები სახსარში მოხრილი აქვს. თვალები ცბიერი და ავი გამომეტყველების. მის თვალებს ხშირად წითელი ფერი დაჰკრავს, რაც განსაკუთრებული სიავის ნიშანია. საერთოდ, მეკვერნე უცხო პირების მიმართ განსაკუთრებული სიავით, შეუპოვრობითა და უნდობლობით გამოირჩევა ამ ძაღლებით ძირითადად კვერნასა და გარეულ კატაზე ნადირობენ. კვერნა ძალზე ფრთხილი ცხოველია. იგი დღისით ხის ფუღუროში იმალება და საკვების მოსაპოვებლად მხოლოდ ღამით გამოდის. მეკვერნეს მისი სუნი არასოდეს გამოეპარება. ჩაქირა ხშირად მაღალი ყნოსვით პოულობს ხის ფუღუროში დამალულ კვერნას, ძირითადად კი ცხელ კვალზე სწრაფად მოძებნის ხოლმე ნადირს, ხეზე შეაგდებს და ყეფით აუწყებს ამის შესახებ პატრონს. საერთოდ, კვერნასა და სიასამურზე .ნადირობა საკმაოდ რთულია. ეს ცხოველები ძალზე სწრაფები და მოქნილები არიან და საშიშროების შემთხვევაში დიდი სიჩქარით, ხიდან ხეზე ხტუნვით ცდილობენ გაერიდონ იქაურობას. მაგალითად, მყეფარი, რომელიც, კარგად მუშაობს ციყვზე, თუ კარგი ყნოსვითა და შეუპოვრობით არ გამოირჩევა, სიასამურსა და კვერნაზე ნადირობისას ყოველთვის როდი ახერხებს ამ ცხოველების ბოლომდე დევნას. ზემოთ ნათქვამი `ჩაქირათი~ ნადირობისას გამორიცხულია. მეკვერნე ბრწყინვალე ყნოსვითა და განსაკუთრებული შეუპოვრობით გამოირჩევა და ერთხელ ნახულ ნადირს თავს არ დაანებებს, სანამ მონადირე არ მოკლავს მას, თუნდაც მთელი დღე მოუწიოს მისი დევნა. ძაღლი ძალზე აზარტულია, დაგეშილი მეკვერნე ზამთარში, კვერნაზე ნადირობის სეზონის დადგომის დროს, გათენებისას, განუწყვეტლივ იყეფება ხოლმე და სანადიროდ წაყვანას ითხოვს. რაოდენ სამწუხაროა, რომ ასეთი ბრწყინვალე სანადირო თვისებების მქონე ეროვნული სანადირო ძაღლის ჯიში დღეს გადაშენების გზაზეა. არავინ იცის, დღეისათვის საქართველოში რამდენი სუფთასისხლის `ჩაქირაა~ შემორჩენილი. მათი აღრიცხვა არ ხდება. ჯიშისათვის სტანდარტი არ არის შემუშავებული და მისი ბედით, სიმართლე რომ ითქვას, ერთეული ენთუზიასტების გარდა, არც არავინ ინტერესდება. ვერ გეტყვით რა მდგომარეობაა თურქეთში შემავალ ტერიტორიებზე, დანარჩენ საქართველოში შეიძლება 15-20 წმინდასისხლის ეგზემპლარიღა იყოს დარჩენილი. ამიტომ ძალზე რთულია მეკვერნეს სანადირო მონაცემების სრულად შესწავლა. ჩვენი მონადირეების უმრავლესობას (განსაკუთრებით აღმოსავლეთ საქართველოში) საერთოდ არც კი სმენია ჯიშის არსებობაზე, ხოლო ვინც იცის _ ძალზე ბუნდოვანი წარმოდგენა აქვს მის შესახებ. მეკვერნეს შესახებ ინფორმაცია თავიდან, სრულიად შემთხვევით, ენციკლოპედიაში აღმოვაჩინე, როდესაც მყეფრებზე ვაგროვებდი მასალებს. რასაკვირველია, მაშინვე დავინტერესდი ამ საკითხით, მაგრამ ბევრი ვერაფერი გავარკვიე: ჟურნალ `მონადირე და მე-თევზე~-ს ერთ-ერთ სტატიაში მის შესახებ რამდენიმე წინადადებითაა მოთხრობილი, პ. ჟორდანიას წიგნში `სანადირო ძაღლი~ მეკვერნეს ნახევარი გვერდი აქვს დათმობილი, რაც შეეხება ადგილობრივ მონკავშირს, მათ ძაღლის შესახებ არაფერი იცოდნენ. პირველი ინფორმაცია `ჩაქირას~ სანადირო მონაცემებზე უშუალოდ იმ პირისაგან, ვისაც ამ ჯიშის ძაღლი ჰყოლია, ასევე შემთხვევით, საკმაოდ კურიოზულად მოვიძიე. ნაცნობების წრეში ერთ-ერთმა ნადირობის მოყვარულმა გატაცებით დაიწყო მოყოლა იმის შესახებ, თუ როგორ კარგად ნადირობდა გერმანული ნაგაზი თუ მისი ნაჯვარი ძაღლი, რომელიც მას ვიღაცამ აჩუქა. თავიდან საუბარს საკმაოდ უინტერესოდ და სკეპტიკურად განწყობილი ვუსმენდი, მაგრამ, როდესაც მთხრობელმა ძაღლის გარეგნობის აღწერა დაიწყო, ყურადღება გავამახვილე. იგი ხაზს უსვამდა, რომ ნაგაზი ტანად დიდი არ გაიზარდა, მუქი წაბლისფერი იყო, კისერზე კი საყელურივით ჰქონდა თეთრი ზოლი და აცქვეტილი ყურებით თუ მიხვდებოდა კაცი, რომ მის ძარღვებში ნაგაზის სისხლი `ჩქეფდა~. მას აზრადაც არ ჰქონია ძაღლის სანადიროდ გამოყენება, უბრალოდ მან ძაღლი ერთხელ სასეირნოდ წაიყვანა ტყეში, სადაც მან უეცრად რაღაცის სუნი აიღო, ქარის საწინააღმდეგოდ მაღლა აწეული თავით წინ გაიჭრა და რამდენიმე წუთის შემდეგ ერთ-ერთი ხის გარშემო ყეფით დაიწყო სირბილი. ახლოს მისვლისას, პატრონმა ხეზე კვერნა აღმოაჩინა. მას თოფიც კი არ ჰქონდა თან, რომ პირველი ნანადირევი მოეკლა.ამის შემდეგ, მან სისტემატურად დაიწყო ძაღლის ტარება ტყეში, სადაც იგი ხშირად პოულობდა კვერნებს. ერთხელ მდევრებთან ერთად გაატარა შვლებზე სანადიროდ და `ნაგაზმა~ მათზეც ბრწყინვალედ ინადირა. ერთი-ორჯერ დათვიც იპოვა და გააჩერა, ხოლო მწყერზე ნადირობისას მინდორში, სადაც იგი მეგობრებთან ერთად პოინტერით ნადირობდა, ძაღლმა ყველას გასაკვირად თათის აწევით ნაბულის კეთება დაიწყო. მართალია, ნაბულს დიდი ხნით არ აკეთებდა, მაგრამ იგი ფრინველზე არავის დაუგეშია და არც არავის სმენია, რომ გერმანული ნაგაზი ფრინველზე ნადირობდეს, თანაც ნაბულით. ამ ნადირობისას ძაღლმა ერთი მწყრის ცოცხლად დაჭერა მოახერხა, რომელიც მაშინვე პატრონს მიუტანა. ბოლოს ნაცნობმა სინანულით დაასრულა თხრობა, რომ მისი ძაღლი იმდენად ავი და გულადი იყო, რომ არავისა და არაფერს ეპუებოდა და მეცხვარის ძაღლებთან უჩხუბია და, ვინაიდან ფიზიკურად სუსტი იყო, მათ იგი გაუგუდავთ. ძაღლის შესახებ დავუწყე გამოკითხვა. მან ქართული მყეფრის შესახებ არაფერი იცოდა, თვითონაც დაინტერესდა და დაწვრილებით დაიწყო ყველაფრის გახსენება. აშკარა იყო, რომ `ნაგაზი~ ან წმინდასისხლის მეკვერნე იყო, ან მისი ნაჯვარი. სამწუხაროდ, ვერ მოხერხდა დაგვედგინა, თუ საიდან მოხვდა `ჩაქირა~ კახეთში. სანამ მას აჩუქებდნენ, ლეკვმა რამდენიმე პიროვნების ხელში გაიარა და პირველ მფლობელს ვერ მივაკვლიეთ. თუმცა ამას დიდი მნიშვნელობაც არ ჰქონდა. მთავარი იყო, რომ მეკვერნე (ან მისი ნაჯვარი) კვერნის გარდა სხვა ნადირზეც კარგად ნადირობდა (მათ შორის დათვზე), ხოლო გარეულ ფრინველზე კი მეძებრის სტილში მუშაობდა. `ჩაქირაზე~ უფრო მეტი ინფორმაციის მოპოვების მიზნით, გადავწყვიტე ძაღლის სამშობლოს, გურიას ვწვეოდი. სამწუხაროდ, სხვადასხვა მიზეზების გამო ხანგრძლივი დროით წასვლა ვერ მოხერხდა. გურიაში ფაქტობრივად ორი დღე გავატარე. მართალია, რამდენიმე მონადირეს, რომელთა ხელშიც ამ ჯიშის ბევრ ძაღლს გაუვლია, დაწვრილებით გამოვკითხე მეკვერნეს სანადირო მონაცემების შესახებ, მაგრამ მთავარი ამოცანის განხორციელება ვერ მოვახერხე. ამა თუ იმ ჯიშის სანადირო თვისებების შესახებ სრული მონაცემები მხოლოდ რამდენიმე ძაღლის უშუალოდ ნადირობის პროცესში შესწავლისას შეიძლება მივიღოთ. კვერნის გარდა, რომელზეც ძაღლის მუშაობის სტილი მეტნაკლებად ცნობილია, საჭირო იყო მეკვერნე გამოგვეცადა კურდღელზე, შველზე, გარეულ ღორზე, დათვზე, აგრეთვე შეგვესწავლა მისი მოქმედებები მინდვრისა და წყლის ფრინველზე ნადირობისას. `ჩაქირა~ მაინცდამაინც დიდი არაა ტანით და მან შეიძლება დიდ სოროშიც შეძლოს შესვლა. აუცილებელია შესწავლილ იქნას, როგორ მუშაობს ორი ან სამი ძაღლი ერთად. დამეთანხმებით, რომ ყველა ჩამოთვლილი საკითხის შესწავლას საკმაოდ დიდი დრო სჭირდება, რაც არ გამაჩნდა, მაგრამ გამოცდილ მონადირეებთან საუბრისას ბევრი საინტერესო მასალა მოვიძიე. პირველი, რაც გაირკვა, ეს სუფთასისხლის მეკვერნეს მცირერიცხოვნება იყო. სულ ხუთი-ექვსი, სხვადასხვა სოფელში მცხოვრები კაცის დასახელება შეძლეს, ვისაც კიდევ ჰყავდა `ჩაქირა~. ერთ-ერთი მათგანი იძულებული გახდა თურქეთშიც კი წასულიყო თავისთვის ძაღლის ჩამოსაყვანად. სამწუხაროდ, იქიდან ჩამოყვანილი მეკვერნე, რომელშიც საკმაოდ დიდი თანხა გადაიხადა, ტახმა `გაუფუჭა~.რა ასაკში იგეშება `ჩაქირა~? ამაზე პასუხის მიღება ვერ შევძელი, რადგან ყოფილა შემთხვევა, როდესაც ძაღლს 6-7 თვისას დაუწყია მუშაობა, ხოლო ზოგს 1 წლისას. მონადირეები ასაკს მაინცდამაინც დიდ ყურადღებას არ აქცევენ. თუ ძაღლი ტანად საკმაოდ მოზრდილია, კვერნაზე ნადირობის სეზონის გახსნისას, იგი დასაგეშად და სანადიროდ მიჰყავთ. ამ დროს მეკვერნე შეიძლება 6 თვისაც იყოს და წლინახევრისაც. მეკვერნეს დაგეშვა საკმაოდ მარტივი მეთოდით ხდება, მას გამოცდილ ძაღლთან ერთად ერთი-ორჯერ გაატარებენ ხოლმე ტყეში, აჩვენებენ კვერნას და ძაღლი ფაქტობრივად დაგეშილია და დამოუკიდებლად იწყებს ნადირობას. თუ გამოცდილი ძაღლი არა ჰყავთ, მას უბრალოდ კვერნას უკლავენ, აჩვენებენ (`გეშს აღებინებენ~) და მეკვერნე ნადირობას იწყებს. ძალზე ხშირად ახალგაზრდა `ჩაქირა~ ყოველგვარი `გაკვეთილების~ გარეშეც იწყებს მუშაობას.მეკვერნეს ძალზე ცუდ პირობებში ინახავენ. იგი ფაქტობრივად ან სულ დაბმულია ან სპეციალურ რკინის გალიაში დამწყვდეული. ასე იმიტომ იქცევიან, რომ იგი ძალზე ავი და შეუპოვარია, თავისზე დიდი ტანის ძაღლებს ეჩხუბება ხოლმე და მანამდის არ ანებებს მათ თავს, სანამ არ გაგუდავენ. ასეთი რამ საკმაოდ ხშირად ხდება. შეიძლება ითქვას, რომ სხვა ძაღლებთან ჩხუბის დროს სიკვდილი, წმინდასისხლის `ჩაქირას~ ერთ-ერთი `დამახასიათებელი~ თვისებაა. დაბმული ან დამწყვდეული ყოლა კი უფრო აავებს ისედაც ძა-ლიან ავ ძაღლს.მეკვერნეს წინასწარი წვრთნა არ ხდება. მონადირეები ძაღლში მხოლოდ საუკუნეების განმავლობაში გენეტიკურად გამაგრებულ სანადირო მონაცემებს იყენებენ, რაც, უნდა აღინიშნოს, ძალ-ზე მაღალ დონეზე აქვს განვითარებული. თმის საფარი მართალია მოკლე აქვს, მაგრამ ძაღლი მცივანა არაა. იგი კარგად ეგუება მაღალმთიანი რაიონების სუსხიან ზამთარს და ამ მხრივ პატრონს პრობლემას არ უქმნის.კვერნისა და გარეული კატის გარდა, `ჩაქირა~ სხვა ნადირზეც კარგად ნადირობს. მართალია, იგი მდევარივით გამუდმებული ყეფით არ მისდევს ნადირს, მაგრამ კვალის აღებისას რამდენჯერმე დაიყეფებს ხოლმე, რითაც მონადირე იგებს, რომ ძაღლმა ცხელი კვალი იპოვა. შემდეგ უხმოდ დევნის, ხოლო ყეფას მაშინ იწყებს, როდესაც ნადირს უშუალოდ ხედავს. ზოგიერთი ძაღლი კვალზე დადგომისასაც იყეფება და დევნის დროს ხანდახან კიდევ წაუყეფს ხოლმე, მაგრამ უმრავლესობა მხოლოდ კვალის აღებას ამცნობს პატრონს. კურდღელზე მეკვერნეს არ ანადირებენ. .თუმცა, როგორც გაიხსენეს, ძაღლმა რამდენჯერმე კარგად დევნა შემთხვევით შეხვედრილი ეს ცხოველი. მეკვერნეს ძალიან კარგი ყნოსვა აქვს და შეუპოვრობითაც გამოირჩევა. იგი ნადირს მანამდე დევნის, სანამ მონადირე მას არ მოკლავს, ამიტომ წესით კურდღელზე ამ ძაღლით ნადირობა საკმაოდ შედეგიანი უნდა იყოს. თუმცა საკითხს უფრო კარგად სჭირდება შესწავლა, რადგან მეკვერნეს მასზე არ ანადირებენ და მონაცემებიც ფაქტობრივად არ არსებობს.შველზე, ირემსა და სხვა ჩლიქოსნებზე მეკვერნე მშვენივრად ნადირობს. იგი სწრაფად ეწევა მათ და აფერხებს მათ მოძრაობას. ორი ან სამი ძაღლი გაცილებით ეფექტურად მუშაობს. ფრინველზე მუშაობის შესახებ ბევრი ვერაფერი გავარკვიე. მეკვერნეს მასზე ფაქტობრივად არ ანადირებენ, ამიტომ ინფორმაციაც მწირეა. რამდენიმე შემთხვევა დამისახელეს, როდესაც ძაღლს მინდორში მწყერი დაუჭერია და პატრონთან მიუტანია. ფრინველს ძებნით იგი ეძებს, მაგრამ ნაბულს აკეთებს თუ არა, ამაზე ვერაფერი მითხრეს. რამდენიმე შემთხვევა გაიხსენეს, როდესაც მეკვერნემ მაჩვი იპოვა სოროში და სოროს გათხრა და ცხოველის მოკვლა მოუხდათ, რადგან ძაღლი ნადირს თავს არ ანებებდა და სოროდან არ გამოდიოდა. აღსანიშნავია, რომ მაჩვების მოპოვება სხვადასხვა დროს სხვადასხვა ძაღლებით მოხდა. თუმცა, ძაღლი ტანით საკმაოდ დიდია და იგი მხოლოდ დიდ და მარტივ სოროში მოახერხებს შესვლას.რაც შეეხება ისეთ საშიშ ცხოველებს, როგორიცაა დათვი და ტახი, მონადირეები მიიჩნევენ, რომ მეკვერნეს გამოყენება არაეფექტურია, რადგან ძაღლი ძალზე აგრესიულია, არ უფრთხის მათ და ნადირობა ხშირად მეკვერნეს სიკვდილით მთავრდება.მართლაც, `ჩაქირა~ იმდენად ავი და გაბედულია, რომ საკუთარ სიცოცხლეს არაფრად დაგიდევს და შეტევაზე ყოველთვის პირდაპირ გადადის. იგი ყველანაირად ცდილობს ნადირის დაკავებას, ერთ ძაღლს ეს უჭირს, ამიტომ მეკვერნე, თავისი აგრესიულობიდან გამომდინარე, სიფრთხილეს კარგავს, რაც სიკვდილით თუ არა, ძალზე მძიმე ტრამვებით მთავრდება. მაგრამ ეს იმ შემთხვევაში, როდესაც ძაღლი მარტო მუშაობს. ორი ან სამი მეკვერნე მყეფრებისათვის დამახასიათებელ სტილში იწყებენ მუშაობას _ ჯერჯერით ზურგიდან თავს ესხმიან და კბენენ ნადირს, რომელიც ერთ ადგილზე იწყებს ტრიალს. დათვი ხშირად აბეზარი ძაღლებისგან ხეზე ასვლით შველის თავს.ზემოთ მოყვანილი მაგალითებიდან ნათლად ჩანს, რომ მეკვერნე, როგორც ყველა მყეფარი, უპირველესყოვლისა ნადირის ძაღლია. თავისი ძირითადი სანადირო ობიექტების, კვერნისა და გარეული კატის გარდა, კარგად ნადირობს სხვა ნადირზეც, მათ შორის დათვსა და ტახზე. შეუძლია სოროში შესვლაც. მართალია, ვერ დავადგინეთ ფრინველზე ნაბულით მუშაობს თუ არა, მაგრამ უარეს შემთხვევაში მისი ნადირობის სტილი სპანიელისას მიუახლოვდება, რადგან `ჩაქირა~ კვერნას ხშირად მაღალი ყნოსვით პოულობს და, საერთოდ, ძაღლი მაღალ ყნოსვას ხშირად იყენებს, ამიტომ მისთვის მინდორში ჰაერის ნაკადით ფრინველის მოძებნის სწავლება ძნელი არ იქნება. ეჭვგარეშეა, რომ ჯიშს მრავალმხრივი სანადირო მონაცემები გააჩნია, რომელიც, სამწუხაროდ, ძალიან ცუდადაა შესწავლილი. ჯიშის ყველაზე ძვირფასი თვისებები ბრწყინვალე ყნოსვა, სიავე და შეუპოვრობაა. ეს თვისებები, როგორც ვიცით, თანდაყოლილ ხასიათს ატარებს და წვრთნით მისი გამომუშავება შეუძლებელია. მეკვერნე ძალზე ავია, რაც მონადირები მის ძირითად ნაკლად თვლიან. ეს არ არის სწორი შეხედულება. ნადირობაში კარგად გარკვეულებმა, იციან ისეთი ძაღლების ფასი, რომლებიც ნადირს არ უფრთხიან და მასზე კბენით მუშაობენ. ასეთი ძაღლები სხვადასხვა ჯიშის წარმომადგენლებში არც თუ ისე ბევრია. მათ სისხლის ხაზებს კინოლოგები განსაკუთრებულად უფრთხილდებიან და თვით ძაღლები მფლობელების განსაკუთრებული სიამაყის საგანს წარმოადგენენ. ამ მხრივ მეკვერნე უნიკალური ჯიშია _ მის ყველა წარმომადგენელს `ლომის~ გული აქვს, ნადირს არ უფრთხის და მასზე ყოველთვის კბენით მუშაობს. რაც შეეხება ზედმეტ აგრესიულობას, რაც გაუწონასწორებელ ნერვულ სისტემაზე მიუთითებს, ეს ნაწილობრივ ძაღლების ნაკლებობის გამო იძულებითი ახლონათესაური მოშენების გამოყენების ბრალიც უნდა იყოს. ძირითადი მიზეზი კი იმაში მდგომარეობს, რომ .მეკვერნეს სახლში წინასწარი წვრთნა არ ხდება. დაგეშვითაც მხოლოდ კვერნაზე გეშავენ და დიდ ნადირთან მისი შეხვედრა ყოველთვის წინასწარი გაცნობის გარეშე ხდება უშუალოდ ნადირობის დროს. არადა, დათვსა და ტახს რუსეთში, მაგალითად, მყეფრებს, სპეციალურ დასაგეშ სადგურებზე აცნობენ, რადგან კარგად იციან, რომ გამოუცდელი ძაღლის გამოყენება ნამდვილი ნადირობისას ხშირად სავალალო შედეგებით მთავრდება. ამიტომ არ შეიძლება ვილაპარაკოთ მეკვერნეს .ნაკლოვანებებზე, .რადგან, .როგორც .ჩანს, ესენი მისი არასწორი აღზრდისა და ცუდ პირობებში შენახვის შედეგი უფროა, ვიდრე ძაღლის ბრალი. თუ მეკვერნეს ჩავუტარებთ წინასწარ წვრთნას, სწორი მეთოდებით წარვმართავთ მის დაგეშვას, მისი სანადიროდ გამოყენება გაცილებით ეფექტური გახდება, ვიდრე სხვა ჯიშის ძაღლებისა.ევროპელი კინოლოგები უამრავ თანხას ხარჯავენ `უნივერსალური~ სანადირო ძაღლის ჯიშის გამოსაყვანად და მაინცდამაინც არც თუ შედეგიანად. რაოდენ სამწუხაროა, რომ დიდი ხნის წინ გამოყვანილი ასეთი ეროვნული `უნივერსალი~ გადაშენების ზღვარზეა მისული. ამისი მთავარი მიზეზი კი ის არის, რომ ჯიშის არსებობის შესახებ მონადირეების ძალიან ვიწრო წრემ იცის. არადა, იმის გარდა, რომ `ჩაქირა~ თვითონ ბრწყინვალე სანადირო თვისებებით გამოირჩევა, ჯიში ძვირფასია სელექციური სამუშაოების ჩატარების თვალსაზრისითაც. როგორც მონადირეები აღნიშნავენ, მეკვერნესთან ნაჯვარი მდევრის ან მყეფრის ლეკვები გაცილებით უკეთესი სანადირო მონაცემებით ხასიათდებიან, ვიდრე მათი მშობლები. ისე, რომ მეკვერნეს გამოყენება ახალი ეროვნული სანადირო ძაღლის ჯიშის ან ჯიშების გამოსაყვანადაც შეიძლება.მთავარი ამოცანაა ძაღლების რაოდენობის გაზრდა, ამისათვის აუცილებელია შეიქმნას სანაშენე ბუდეები საქართველოს სხვადასხვა რაიონში. ეს არ იქნება რთული, რადგან `ჩაქირას~ ძირითადი სანადირო ობიექტი _ კვერნა ფართოდაა გავრცელებული ჩვენს ტყეებში და სათანადო ინფორმაციის გავრცელებისა და საქმეში ადგილობრივი მონკავშირის ორგანიზა-ციების ჩართვის შემდეგ, შესაძლებელი გახდება ძაღლის ყოლის მსურველების საკმაო რაოდენობით გამონახვა. ვინაიდან ძაღლების რაოდენობა ძალზე მცირეა, აუცილებელია სისხლის განახლებისათვის თურქეთის სათანადო ორგანიზაციებთანაც დამყარდეს კავშირები .და .მოხდეს .მწარმოებლების .იმპორტი .ან, თუ .ამის აუცილებლობა არსებობს, მწარმოებლების გაცვლა.ზემოთ მოყვანილი ღონისძიებების გატარება, საშუალებას მოგვცემს გავზარდოთ ძაღლების რაოდენობა, გავაფართოვოთ მისი გავრცელების საზღვრები. მხოლოდ საკითხისადმი ასეთი მიდგომით შეიძლება გადავარჩინოთ ერთადერთი ქართული სანადირო ძაღლის ჯიში, რომელიც, მიუხედავად სრული უყურადღებობისა, ჯერჯერობით სასწაულებრივად მაინც არ გადაშენდა. აღწერილობა ტანად დაბალები არიან ასე 45-50-სმ სიმაღლის თავი- ტურის მსგავსი აქვს. თვალები- ცბიერი გამომეტყველებით,ავი.ხშირად თვალის ფერს სიწითლე გადაკრავს ,რაც სიავის ნიშანია. ყურები -ზემოდან ჩამჯდარიბუნებრივად ლამაზად აცქვეტილი. კისერი -მოკლე და მკვრივიფეხები- წინა პირდაპირი, უკანა კი სახსარში მოხრილი.ბალანი- მოკლე უხეში (ჯარისებური)კუდი- მოკლეა და მისი ბოლო თეთრია.ფერი - წაბლისფერი, მკერდი და ფეხები თეთრი წინწკლებით ან კისერზე თეთრი საყელოს მსგავსი ზოლი . დამახასიათებელი ნიშნები გამოირჩევან გულადობით / შეუპოვრობით და სიავით უცხო ადამიანების მიმართ უნდობლობით პატრონის გარდა უცხოს არავის იკარებს , იწევს მასზე დიდი ზომის ცხოველებზეც რაც ხშირად მისთვის საბედისწეროდ მთავრდება . - See more at: http://blogger.ge/post/6309#sthash.iPQDWxFK.dpuf
აი თურქების ფორუმზე-http://avlak.com/forum/diger-av-kopegi-irklari/trabzonun-meshur-zerdava-kopegi/100/?PHPSESSID=320u0e6h3hs38j53c5ame4gdj3
ზერდავას ეძახიან თურქები ჩაქირას
თუ არაა ძმებო ეს ჯიში დაკარგული და სუფთაა და დარწმუნებულები ვართ რო ჩაქირა,მოვკიდოთ ამ საქმეს ხელი მერე და მივიყვანოთ ბოლომდე.თქვენ გვერდში ვარ მე.ლეკვსაც ავიყვან და გავზდი.სულ ორი ჯიში გვყავს ერთ ნაგაზი თართი და მეორე ეს და თუ არა გადაშენებული და გამქრალი და არი სადმე მოვიძიოთ.
აგერ გადაიკითხეთ თუ ვინმეს ახალი ხილი გონია ეს ამბავი როდიდან იწყება ჩვენი წვალება ამ ჯიშის ირგვლის
http://ochopintre.ge/forum/index.php?showtopic=2091&st=0&start=0
http://ochopintre.ge/forum/index.php?showtopic=1761
gagrinski
შენ გაგახარა ღმერთმა ასე კარგად რო ჩამოაყალიბე ეს ამბავი და გასაგებად ,ეხლა ერთი რამ მაინტერესებს თურქეთშიაო ამბობენ და ეს ჯიში თურქებმა დაარეგისტრირეს როგორც საკუთარი ჯიში?
ზახარა
კი გასაგებია ადრე გადავიკითხე მინდოდა დამეწერა მარა დახურული იყო თემა.მე იმას ვამბობ რო თუ არსებობს სადმე თუნდაც თურქეთში და დარწმუნებულებივართ რო ჩვენია.მივხედოთ ამ საქმეს და ტერიტორიები ტუ ვერ დავიბრუნეთ ძაღლი მაინც დავიბრუნოთ ჩვენი
ilara
ტერიტორიები დაგვაბრუნებინა და ჩაქირა მიაკვდა მაგათ პატრონს სულში ვისაც წართმეული აქვს ჩვენი მიწა-წყალი !!!
ეს ძაღლი ჩემს ნაცნობს აღმოაჩნდა ნახვის თანავე ვუთხარი იცი ეს რა ძაღლიათქო და კი როგორ არა ჩაქირააო 12 წელია გვყავსო , ნუ ეხლა იმაში დარწმუნებული ვარ ეხლა რო ისებ იკნება აქ ბევრი საუბრები შედეგი კი 0 . მაგრამ მაინც გადაიტანეთ ეს სურათები იმ დახურულ თემაში არქივში მაინც იკნება ..
შეუძლებელი არაფერიაა, ამ დარჩენილი ვითომ ჩაქირების გენო ფონდზე დაყრდნობით და წლების განმავლობაში სწორი სელექციით შეიძლება მივიღოთ რაღაც სტანდარტი , მარა ამას იმხელა კოლოსალური შრომა და ენტუზიაზმი სჭირდება მე ასეთი არავინ მეგულებაა, ამ ყოველივეს რომ გაუძლოს და საკუთარ თავზე აიღოს. ჩაქირა განწირულიააააააააააა
aragveli
განწირული იქნება ყოველთვის ყველაფერი თუ ხელს ჩაიქნევ და მიატოვებ.თუ ერთად მოვინდომებთ ყველაფერი გამოგვივა.ძალა ერთობაშია და ეს ერთობა არის რომ დღემდე ქართველები ვართ და არა სხვა ერი.ასე რომ ყველამ უნდა მოვინდომოთ გეგმა დავისახოთ და იმისკენ უნდა წავიდეთ და გავაკეთებთ.
ამ თემას ნუ მიუყრუებთ ძმებო თუა ამის ოდნავი საშვალებაც მივხედოთ ამ საქმე.
არაფერი არ გამოვა მაგ საქმიდან დამიჯერეთ.
kupra
+1
ამ საქმეს პროფესიონალების მონდომება ჭირდება, მიუხედავად ჩვენი დიდი ენთუზიაზმისა საძნელო საქმე იქნება. საერთოდ სახელმწიფო უნდა ზრუნავდეს ეგეთ რაღაცეებზე.
მარტო ძაღლები კი არა ბევრი სუფთა ქართული კარგად ადაპტირებული ადგილობრივ პირობებეთან შინაური ცხოველი გადაშენდა და გადაშენდება მომავალში ამისთანა მიდგომით. ჩვენ გვირჩვნია რუსეთიდან, თურქეთიდან, ჰოლანდიიდან და კიდევ ღმერთმა იცის საიდან ჩამივიყვანოთ ისინი და ვაკეთოთ ბიზნესი ქართულად.
არაფერი კოლოსალური შრომა არ ჭირდება, რამოდენიმე კაცი უნდა ადგეს და 3-4 სხვადასხვა ხაზის ჩაქირა ჩამოიყვანოს.გამრავლდება რაღაც პერიოდის მერე კიდევ დაემატება რამოდენიმე სხვადასხვა ხაზი. ამასობაში საქართველოშიც გამოჩნდება აქაური ადგილობრივი ჩაქირა. იპოდრომის გამოფენაზეც ხომ ყავდათ ლეკვები გასაყიდად. დაინტერესდა ვინმე? მე პლეხანოვზე 2 ძაღლი მყავს და მესამეს ნამდვილად ვერ ვიყოლიებ მაგრამ თუ გამოჩნდება რამოდენიმე მოთავე ჩამოყვანის საყოლიებლად მზად ვარ ერთი იაგის ლეკვი ჩაქირას სახელზე გავყიდო და ისფული მათ ჩამოყვანას მოვახმარო.
giiigi
მე გეთანხმები.თუ ეს სისხლი სადმეა და ქართულია ჩამოვიყვანოთ და აქ მივხედოთ.გავამრავლოთ რამოდენიმე ხაზიდან,თუნდაც სამი დედალი და ერთი მამალი რო ჩამოვიყვანოთ მაქედანაც შეილება ამ საქმის ამოწევა.
ნამდვილად არაფერი განსაკუთრებული არ მგონია არც მე. უბრალოდ რამდენიმე მოხალისეა საჭირო..ვინც აყავანას მოინდომებს და მიხედავს. მოვძებნოთ რამოდენიმე ხაზი და ჩამოყვანაში დავეხმაროთ.
რაღაც ერთგვარი აზარტი გამიჩნდა.. კარგი იქნება თუ დავაბრუნებთ ფართო ასპარეზზე. ისე საინტერესოა კინოლოგების აზრი. რას ფიქრობენ ამ ყველაფერზე სპეციალისტები. ვთქვათ და მოვიძიეთ...მოვამრავლეთ.. წლების მერე რაღაცასაც დავამსგავსეთ. მაგ დარგის მამათავრები აღიარებენ როგორც ქართულ მონადირეს?...
რუსული სპანიელის ბედს ხომ არ გაიზიარებს?..
ყველაზე ცუდი ისა რომ კიდია იმას ვისაც არ უნდა ეკიდოს.ჩვენ დავილაპარაკოთ მოვილაპარაკოთ გნებავთ აქ გნებავთ სხვა ადგილზე გავერკვეთ ვიკითხოთ პროპესიონალ ხალხშიც.ჩამოვყალიბდეთ და შევჯერდეთ ერთ აზზრზე და თუ შეილება რო ჩვენი ნაციონალური ჯიში გადავრჩინოთ მაშინ ერთმანეთს დაუდგეთ გვერდით და გავაკეთოთ ეს საქმე.
რამე ისეთს აკეთებს რასაც სხვა ჯიშები უკეთესად ვერ შეძლებენ ? ეს მცდელობა რასაც თქვენ ამბობთ არის ჯიშის ახლიდან შექმნა ფაქტიურად. ამას ჭირდება ათეული წლები და ფინანსები და რისთვის? რამე განსაკუთრებულს რომ აკეთებდეს კიდევ ჯანდაბას. მერე რა რომ ქართულია, რაღაცას რომ ქმნი ღირებული ხომ უნდა იყოს? მარტო ქართულიათი არ გამოვა არაფერი.
ახალის შექმნას და გამოგონილი ველოსიპეტის გამოგონებას არ ვაპირებ.თუ ძველი ჯიაშია ქართული და ნაციონალურია და იკარგება არ დავკარგოთ.თორე განსაკუთრებულზე არაა მშვენიერი მონაცემების ძაღლია რაც წავიკითხე მის გენტიკაში და ფსიქიკაში საკმაოდ მებრძოლია ხასიათია და არ ჩამოუარდება სხვა ჯიშებს. თუა სადმე გადარჩენილი ის მოვიძიოთ და გავამრავლოთ თორე ახლიდან შევქმნათ და ახალი ძაღლი გამოვიგონოთ თქო არც მითქვამს და არც მიფიქრია.nik@a
ხალხნო თქვენ მგონი სწორად არ გესმით რაღაც , თქვენ რა გეჩვენებათ ადვილად არ ვიცი მარა, ჩაქირა როგორც ჯიში გადაშენების პირას კი არა გადაშენებულია და ლაპარაკია არა ჯიშის გადარჩენაზე არამედ ახლიდან შექმნაზე. თქვენ ეს ფოტოებში მოძიებული ძაღლები ჩაქირები გგონიათ?? რადგან ფიზიკურად წააგავსსს??? მასე დღესაც იბადებიან, მდევრის ლეკვები მარმარილოსფერი შეფერილობით და ღია ფერის თვალით მარა ეს იმას არ ნიშნავს რომ არლეკინი არსებობს. მეც ვიცი რომ ჩვენია ქართულია და არ უნდა დაკარგულიყო, მარა რას იზავ. მიუხწეველი არაფერია შეიძლება ჯიშის აღდგენა და სტანდარტის შექმნა რომელსაც ადრე თუ გვიან აღიარებენ . მარა აქ რამხელა შრომა, ენთუზიაზმი და ფინანსებია საჭირო არცერთ თქვენთაგანს წარმოდგენა არ გაქვთ და რაც მთავარია ამას შეიძლება 50 წელიც დასჭირდეს.
კოლეგებო ერთერთ გამოფენაზე დაახლოებით 30 წლის წინათ ჩოხატაურის გუნდს ჩამოყვანილი ჰყავდა ჩაქირა არც შესახედავათ ანუ ექსტერიერით არც სანადირო თვისებებით არ გამოირჩეოდა.როგორც პატრონი ამბობდა იყო ჩვეულებრივი მეკვერნე.მოგეხსენებათ ყველა კულტურულ ჯიშს აქვს თავისი სტანდარტი რომლის შექმნაზეც მუშაობდნენ მეცნიერები და რომელსაც როგორც ჯიშს საბოლოოდ ამტკიცებდა სოფლის მეურნეობის სამინისტრო.აქედან იწყებოდა საგვარეულო ნუსხის წარმოებაც.არასვითარი საგვარელო იმ ჩაქირეს არ ჰქონდა და არც შეიძლება ჰქონოდა.ამიტომ სათანადო გენოფონდის არ ქონისა და უსისტემო შეჯვარების გამო ჯიშად ვერ ჩამოყალიბდა და დღეისათვის თითქმის გადაშენებულია.არ გეგონოთ რომ ამ ძაღლის მოყვარულებს ჭკუას ვარიგებ და განზრახვაზე ხელის აღებას ურჩევ.კი ბატონო ეცადეთ და ეძიეთ მაგრამ მეკვერნე ჯიშის გამოყვანისთვის ღირს ამდენი შრომის და სახსრების დახარჯვა მაშინ როცა ველოსიპედი უკვე გამოგონებულია.დღესდღეობით ჩაქირა ისევე მოძველებული თემაა როგორც რაჭული ან იმერული მდევარი.
ვიდეო დადო აგერ მეგობარმა თურქეთში არის მგონი გადაღებული და ძალიან გავს იმ ჯიშ და ძველ ფოტოებზე აღბეჭდილ ძაღლებს რომელსაც ჩარირას უწოდებდნენ.მე არ ვამბობ რომ მოვიგონოთ ახალი ჯიში და შევქმნათ თქო.მე ვამბობ თუა საზღვრებს გარეთ ეს ჯიში გაყვანილი და დღემდე კიდევ არსებობს ჩამოვიყვანოთ ლეკვები რამოდენიმე და გავამრავლოთ ერთმანეთში ვინც მოუვლის ლეკვებს მივცეთ და ათ თხუთმეტ წელში საკმაოდ ბევრი ძაღლი გვეყოლება.აი ამას ვამბობ მე და თუ გადაშენდა და ერთიცალიც აღარარი და ეზოს ძაღლებს ჩაქირობას აბრალებენ მაგი ამბავი სხვაა და არც მითქვამს მე რო ახლიდან შევქმნათ ჩაქირა ჯისი.
ლეონ-ბლექი
გენაცვალე ჯიგარშ მეც მანდავარ და მაგას ვამბობ.გავარკვიოთ ჯერ იქნებ არის ეს ძაღლი მართლაც ჩაქირა.
ეს ძაღლი ძალიან გავს პოტოებზე გამოსახულ ჩაქირას,თან ჩაქირაო იძახიან რავი ამათი ენა არ მესმის მარა ჩაქირაო იძახის ვინც იღებს.
ბათუმში ფაღავას ყავს ეგ ძაღლები
ჰე ბიჭო მგონი ეშველა ჩვენ ჩაქირას რაღაც.ხოდა მაგას ვამბობ ზუსტათ ძმებო რო აგერ ყოლია ვიღაცას იქაც ხოა თურქეთში.მეტად უნდა მოვინდომოტ და გავერთიანდეთ და გამოგვივა ეგ საქმე უეჭველი
არამგონია მაგ საქმიდან რამე გამოვიდეს ჯერესერთი ფაქტიურად აღარაა ეგ ჯიში და საიდან რას აპირრებთ ვერ ვხდები კი გასაგებია რომ ქართულია მარა ვის ააქ იმის თაივი რომ ეგ ყველაფერი თავის თავზე აიღოს.
ჩაქირას კაი ხნის დალეული აქვს ჩაილურის წყალი... თავიდან ნუღა ასმევთ
დალეული თუაქვს ეგეჩ იმის ბრალია რო ჩვენ ქართველები დიდებული ერივართ და ხალხი ფურთხის ღირსიხარ შენ საქართველოო რო მთქვა იმ დიდმა ადამიანმა ახლა ვხვდები რა ზუსტად უთქვამს.ეს ჯიში თუ აღარარის ერთიცალიც ამ დუნიაზე არც კომუნისტების და არც არავის ბრალია ჩვენი თავის ბრალია
ქვეყანა ვერ შევიშნოვეთ ნახევარი დავკარგეთ და ჩაქირა რა სახსენებელია.
ჩაქირა კიარა ალიკას თქმის არ იყოს ქვეყანა გვენგრევა თავზე რა დროს ჩაქირაა და თან კიდე მეკვერნე ძაღლი ვის რათ უნდა თუ ძმა ხარ ეგ კაი რო ყოფილიყო არ გადაშენდებოდა ჩემი აზრია ესეთი.
ilara ესეთი მოწდინებული თუ ხარ სინჯე ერთი რა გამოგივა მაგ საქმიდან და შენ თვითონ მიხვდები რო ზღაპრებია მაგ ჯიშის აღდგენა.
გმერთმა გისმინოს მარა რაღაც არ მჯერა მე რომ მაქიდან რამე კაი საქმე გაკეთდეს.
ლეონ-ბლექი
ლევან მერამდენე თემას აოფებ ამ ბრძნული აზრებით? მაინც ერთ ადგილს ვნაყავთ ... თან მერამდენე წელია?
თუ ასე გული შეგტკივათ წაით თურქეთში ჩამოიყვანეთ ვითამ ჩაქირები , და ერთ 10 წელიწადში ვნახოთ რა გამოვა მაგათგან
მე კი ვფიქრობ რომ არაფერი გამოვა
kupra
მე მეგობარო ახლა ხანს დავიწყე ნადირობა და მუღამიმაქვს რო ქართული ჯისიც იყოს მონადირე თურმე ყოპილა ადრე,კიდევ ერთხელ ვამბობ თუ ერთად შევიკვრებით ყველა იქნებ კიდეც გამოვიდეს ეს საქმე. ერტი კაცი ვერაპერს გახდება ამას ძალა უნდა ან ბევრი პული უნდა ქონდეს ერთ ადამიანს.აგერლეონ-ბლექი მშვენივრად თქვა აბა ბიძომ დადოს ფული და თქვას ჩაქირა მიხედეთ გადაარჩინეთო.მგონი მართლა წმინდათა წმინდა სისხლები ამოთხარონ მიწიდან.თან იმათ ვინც ამბობს რომ გამქრალია არარსებობსო
მოკლედ, ფინანსების გარეშე არ გამოვა არაფერი, ჩაქირასთვის კიდე, ფინანსების მოძებნა ძალიან ძნელია, კიარადა უტოპიაა... ვინც მოწადინებული ხართ დამაფინანსეთ და მე მივხედავ პირადად მაგ საქმეს.
ნამდვილად არ მინდა ჩქირა გადავარჩინო და მე მოვკვდე შიმშილით...
ნუღარ განავრცობთ ამ თემას, უაზრობაა
რუსულ ჩრელებს ვგულისხმობ ჩაქირა თურქეთში შეაჯვარა
ერტი მეზობელ სოფელში ყავთ დანარჩEნები არ ვიცი ტბილისელებმაც ცაიყვანეს ფოტო არ მაქვს
ვის ყავთ თბილისელებს მოვიზიოთ ეს ლეკვები.
ყოფილა თურმე ეს ძაღლი ,, მე იცი რა მიკვირს საიდან დაასკვენით რომ აგარ არსებობს გაქრა !! ის თოიძეს რო ყავს ჩაქირა არაა ,,
რომელი ხართ აქ კინოლოგი ???? არის ძმაო ეს ძაღლი და არსებობს არაა აქ სტანდარტზე საუბარი აბორიგენული ძაღლია არავის არასდროს ისტორიის განმავლობაში არ უმუშავია სელექციაზე და იკნება ჩაქირა მოგუნულ ყურიანიც იკნება მაგალიც დაბალიც და მრავალი შეფერილობის , მე ვსწავლობდი კინოლოგიას და ძალიან კარგად ვხვდები რასთან მაქ საქმე , თუ საქმეზე წერთ დაწერეთ თუ არა რა აზრიაქ ეხლა აქ ერტმანეტზე კიტხვა პასუხის ცემას არის .. არარის.. გადაშენდა გადმოშენდა და ასე შემდეგ , ეს ძაღლები ყავთ თურქეთში და იკ ჩაქირ ქვია , საქართველოსიც ყავთ ეგერ აგერ , და რატო ჩაიქნიეთ ხელი ვერ ვხვდები
ხოდა მივდგეთ მოვდგეთ გავარკვიოთ აქ ვის ყავს როგორები არიან მიახლოვებით არამდენია ისიც გავარკვიათ თურქეთში აყვანა როგორ შეილება და სად.თურქეთი ძან დიდია მეც მყავს რამოდენიმე ახლობელი რომელსაც ვთხოვ გამირკვიოს ეს ამბავი.
ჩაქირას მეტი რა არი ჩემ ეზოში 12 ძაღლი დარბის ძაღლი ვერ გამისეირნებია
ძამა
შენცა ბრუტუს?
მეცა რა ჯერ არ მჯერა ეგ ამბავი მერედა თუ მართალია ქართული არ უნდა დაიკარგოს მაგრამ ვერ ვიყოლიებდი მაგ ძაღლს ან ვიყოლიებდი იმიტომ რომ ქართულია,მაგრამ არ მჯერა და მომკლაი
ბავშვი ჯერ არ დაბადებულა და მოსეს არქმევდნენო ნათქვამია.თუ არსებობს ეს ჯიში სადმე უნდა აუცილებლად მოინახოს და მერე ვილაპარაკოთ აღმოჩენის შემდეგ ვარგა თუ არა,იქნება ისეთი მაგარი და ჟილკიანია რო არ ყავს ბადალიც კი,თუ ასე არიქნება მაშინ იმას მაინც ვიტყვით რო ვცადეთ და არ გამოდგაო.მარა მაგაზე საუბარი ჯერ ადრეა ძან, კაია
თუ ცუდი.
ლევანა90- დაწერე ერთი მაინც რასთან გვაქვს საქმე? ბარემ მონახაზიც გააკეთე შენ როგორ გესახება ჩაქირას გადარჩენა.
ხომ არ ჯობია გონჩატნიკს ვთხოვოთ და ბესიკ ფაღავას ნომერი გაგვიგოს? ყოლის გარდა ინფორმაციაც ბევრი ექნება.
არ დაიღალეთ ?
ჩვენი აქ საუბარი მართლაც კრესტიკ ნოლიკის თამაშ გავს.აღარ უნდა ამას დიდი განხილვა გავიგოთ იმ კაცის ნომერი ვინც თურქეთში მოახდინა დართვა.იმას უკეთესად ეცოდინება სად რამდენია და როგორ.გავარკვიათ დაწვრილებით საქარტველოში ბევრმა კიდე არიცის ამ საიტის შესახებ ბევრმაც იცის მარა არაა დარეგისტრირებული,ამით იმის თქმა მინდა რომ არის ხალხი ვინც ჩაქირას ამბები კარგად და ზოგს ყავს კიდეც მარა აქ რომ ასეთი ამბავი გვაქვს წარმოდგენაც არ აქვს.ამიტომ როცა მთა არ მიდის მუჰამედთან მაშინ მუჰამედი მიდის მთასთან.
ფაღავას ნომერს უცებ გავიგებ ეგ არაა პრობლემა, მეწერა და წამეშალა. მარა ეგ არაფერს არ მოგცემთ . დაივიწყეთ ეს თემა ხალხნი არ ხართ? აზრზე არ ხართ რაზე წერთ და ისე წერთ. თუ რიალური საქმე გინდათ აქ წერა არ არის საჭირო, სცადეთ იქნებ გამოგივიდეთ.
ფაღავას ნომნერი კი მაქვს მაგრამ მე მაგაზე არ დავურეკავ თუ გინდა მოგცემთ
არარც ფაღავა მინდა აღარც ფახლავა,უბრალოთ მე სხვანაირად ვარ ამ საქმის მიმართ ახტკინებული და თუ საქმე მართლა არარაფერტან გვაქვს მე წერა კიარ მეხალისება.მე საქმეზე ვსაუბრობ რომელიც ერთად გასაკეთებელია და არა ერთერთის
ძამა
პირადში მომწერე მაგ კაცის ნომერი, ვინც მოწადინებულები ვართ შევხვდებით ერთმანეთს დავურეკავთ მაგ კაცს,ან მიგვასწავლის სად შეიძლება ლეკვების შოვნა,ან თვითონ ეყოლება.
aragveli
ფაღავა არაფერს მოგცემთ_ში რას გულისხმობ? ინფორმაციასაც არ მოგვცემს? აბა ლეკვები უსასყიდლოთ არ მინდა და ვერც ვერავის დაავალდებულებ. შენ გეცოდინება მაგ ადამიანზე რაღაცეები და იქნებ გვითხრა.
ლეონ-ბლექი
მე ვისურვებდი ვისაც შეხება ქონია ამ ძაღლთან ან იცის ვის სად ყავს და ა..შ..
ლევან მერე შენა შეხება გქონია ამ ძაღლთან ?
ხოდა თუ ყავს ვინმეს საერთოდ აქ ნამდვილი ჩაქირა და არა დვარნიაშკა ჩაქირა (ჩემთვის ჯერ ჯერობით ორივე ერთ სახეზეა)
მიეცით ფორუმის მისამართი დაარეგისტრირეთ და მოყვეს ინფორმაციას ..... მერე გაირკვევა ვაბშე რა რა არის ))
ბიჭებო თუ მოინდომებთ ყველაფერი გამოვა გაუკეთებელი არაფერი არ არსებობს
თუ მარწმუნებთ რომ ჩაქირას ჩაქირობა ნამდვილია და ქართულია პირველი მე ვიქნები ამ ჯიშის გადარჩენის ინიციატორი მაგრამ მომკალი და არ მჯერა
ძამა
მაგრამ იმ კაცის ნომერს მაინც არ მაძლევ ხო ?
giiigi
დავრეკავ და მოვიძიებ
ლეონ-ბლექი მოგესალმები.კარგი საქმის გაკეთება გინდათ და ეს სასიხარულოა. გეტყვით რომ ამ საქმეში ალბათ უკვე დავაგვიანეთ , როგორც ბევრ სხვა რამეში. შარშან დავიწყე ამ კუთხით მოძრაობა და აღმოჩნდა რომ თურქები ცდილობენ სახელმწიფოს დონეზე(კინოლოგიური ფედერაცია მაქვს მხედველობაში) , რომ ეს ჯიში დაარეგისტრირონ როგორც აბორიგენული ჯიში. ანუ გამოდიან იქიდან რომ ძირძველი ქართული მიწები მოქცეულიადღევანდელი თურქეთის ტერიტორიაზე.სამწუხაროდ როგორც რუსეთმა დააფიქსირა ქართული ნაგაზის შამშობლო ჩრდილოეთ კავკასია (რუსეთი) ასეთივე გზით მიდიან თურქებიც. მეზობლებში გაგვიმართლა, ვერაფერს იტყვი.ბათუმში არის პატარა ჯგუფი რომელიც პარტიზანულად აწარმოებს რაღაც საქმიანობებს ამ კუთხით ,სამწუხაროდ ჩემი არაერთი მცდელობისა ამ ჯგუფთან კონტაქტზე ვერ გავედი.(იქნებ თქვენ მოახერხოთ და ერთგვარი კოორდინირებული მოქმედება დაგეგმოთ).ასევე ვიცი რომ უკრაინული მხარე გეგმავდა თურქეთში ჩასვლას და საკითხში ჩვენს სასარგებლოდ ჩართვას..... მოკლედ მიუხედავად ყველაფრისა მიგულეთ თქვენს გვერდით ამ ქართულ საქმეში. თუ რამეში შემიჯლია რომ მხარში ამოგიდგეთ მეც მიგულეთ თქვენს გვერდით.
პატივისცემით კახა!!!
tuesa
პირველ რიგში უღმესი მადლობა რომ გვერძე დადგომა შეგიზლიათ და არა ზოგიერთებივით განზე.ამ ჯიშის შესახებ რამოდენიმე წლის უკან შევიტყვე ,ძველ წიგნში ამოვიკითხე ჩაქირას შესახებ.უბრალოდ აქ საუბრის დროს პატარა იმედი გამიჩნდა იმის რომ შეილება გადავარჩინოთ და დავიბრუნოთ ჩვენი ძაღლი.რაც შეხება თურქეთის ამბავს დარწმუნებული ვიყავი რომ მასეც მოხდებოდა და მოინდონებდნენ საკუთარ აბორიგენულ ჯიშათ ჩამოყალიბებას და დარეგისტრირებას,ამაში 1000%ვიყავი დარწმუნებული და თქვენც ახსენეთ რომ ასეა.პირველ რიგსი ერთ მუშტად უნდაშევიკრად ერთ აზრს ქვეშ გავერთიანდეთ და დავიწყოთ ამ ჯიშიშ ჩვენში გამრავლება და შემდგომში აღირაება და დარეგისთრირება როგორც ქართული აბორიგენი.
აუცილებლად უნდა გაირკვეს ის რომ რამდენად არის ეს ძაღლი ქართული და არა თურქული,იქნება მართლა ჩვენ შემოვიყვანეთ თურქეთიდან ?რატომ ქვია ძაღლს ჩაქირა და რას ნიშმავს ეს სიტყვა ქართულად.იქნებ თურქული სახელია ეს ჩაქირა.თუ ქართულია თუტქული სახელი რატომ აქვს?მოკლედ ბევრ დეტალებს ჭირდება ჩაღმავება დაზუსტება და გასუფთავება რადგენ ეს ყველაფერი იმოქმედებს შემდეგ დადებითათ ჩვენს საქმეში.თურქები ასე ადვილად არ დათმობენ ამ ძაღლს და არგუმენტებიც ექნებათ თუ რატოა თურქული ეს ძაღლი.იმედია გამიგეთ რის თქმაც მინდა ამით.
თურქებს ეს ჯიში ყავთ დარეგისტრირებული როგორც ,,ზერდავა,, ძირითადად ყავთ ლაზებით დასახლებულ რაიონებში
ბიჭებო ისე არ გამიგოთ რომ თქვენ მონდომებას ჩაქირას გადარჩენაზე პატივს არ ვცემდე პირიქით მივესალმები კიდეც მაგრამ რაღაცრაღაცეები უნდა გაითვალისწინოთ.ჩაქირა ამ ერთი 25 წლის წინათ რესპუბლიკურ გამოფენაზე ჰყავდათ ჩამოყვანილი რა თქმა უნდა ყოველგვარი წარმომავლობის დამადასტურებელი საბუთის გარეშე.მას ასევე ეძახდნენ მეკვერნეს და ძირითადათ მარტო კვერნაზე ანადირებდნენ.შესახედაობითაც სუფთა დვარნიაშკა იყო და როგორც ცნობილია გადაშენდა ახლო ნათესაური დართვების და სიავის გამო რაც მასზე დიდ ძაღლებთან ჩხუბში გამოიხატებოდა.რამდენადაც ვიცი ახალი ჯიშის გამოყვანაზე წლების განმავლობაში მუშაობდნენ მეცნიერები და მათ სტანდარტს საბოლოოდ სოფლის მეურნეობის სამინისტრო ამტკიცებდა.თუ ვინმეს გაქვთ სათანადო გამოცდილება და სახსრებიც ღმერთმა ხელი მოგიმართოთ .ჩემი აზრით ჩაქირას როგორც ცალკე ჯიშის აღორძინება ისევე ფუჭი შრომაა როგორ მტკიცება იმერული ან რაჭული მდევრის არსებობაზე/
gagrinski
giuli
ბაბუ
+1
ვინც საქმეში ჩახედული არ არის, იმას გონია რომ მარტივად არის საქმე... ჩაქირას ციებ-ცხელება რომ იყო ჩვენს ფორუმზე, გასული წელბის წინ, ერთ რუს სელექციონერთან გავიარე კონსულტაციები და იმის მერე მე ჩემთვის ჩქირა განწირულია
giuli
ბაბუ
Davitus
ჩვენ კი არ ვაღორძინებთ რაც აფსურდია არამედ უკვე არსებულის თურქეთში, საქართველოში მომრავლებას უნდა შევუწყოთ ხელი.
ახლა მეორე,თურქებმა რომ დაარეგისტრირონ სადმე არც ეგაა პრობლემა, იმიტომ რომ მსოფლიო კინოლოგიაში რამდენიმე ფედერაციაა,ვიღაცა აღიარებს ვიღაცა არა მაგრამ ეს უკვე პოლიტიკაა.რომელიღაცაში მაინც დაარეგისტრირებ როგორც ქართულს,მაგრამ მთავარი ხომ ეგ არაა,მთავარია ჩვენ გვყავდეს და ჩვენ დავაფასოთ და მოვუაროთ.
Davitus თუ განწირულია და მასეთი არაფერი არ არსებობს მაშინ თურქები რაღას არეგისტრირებენ?
მე ერთ რამეს მივხვდი ასეთი საუბრით არა, კი, არა, კი, არა, კით შორს ვერ წავალთ თუ ჩვენშია აზრი გახლეჩილი ამ საქმეს მართლაც არ აქვს აზრი.ცვენ ერმთმანეთში ვერ გაგვირკვევია რა ხდება და სხვასთან რა საქმე უნდა გვქონდეს?თუ ვინმემ იცის ამ ძაღლზე რომ ნამდვილათ ქართულია და არსებობს სადმე გთხოვთ დაწეროთ.
მე ერთი ბაქოელი მეგობარი მყავს მულტი მილიონერია ის ვინც ამერიკიდან რამოდენიმე ათასი ევრო გადაიხადა და კუნჰაუნდები ჩამოიყვანა.აი იმ გამიდა გაჯიევს მოსკოვიდან ჩამოყვანილი ჰყავს კინოლოგი დუხანინი რომელსაც მგლებზე მადევარი 30 მდე რუსული ჭრელი მდევადი ჰყავდა და საბოლო ჯამში ეს ჯოგი დაეშალა.ცოტა ხნის წინად ერთი ჩვენი მეგობრის ოჯახში მე და რამაზი მათიაშვილი იმ დუხანინს შევხვდით.ბაქოელს უნდა კუნჰაუნდების და რუსული ლაიკების შეჯვარებით ნადირზე მონადირე ახალი ჯიში აზერბაიჯანული მდევარი გამოიყვანოს.იმ ჩვენ აზერბაიჯანელ მეგობარს სათნადო სახსრებიც აქვს და მონდომებაც თავისი სურვილის განხორციელებისთვის მაგრამ დუხანინმა მე და რამაზის გაგვიმხილა აქედან არაფერი გამოვაო.ცოტას წავიმარიაჟებ და ვიტყვი დუხანინმა ისიც განაცხადა რომ ყველაფერს ვიფიქრე ბდი და იმას კი ვერასდროს წარმოვიდგენდი რომ საქართველოში მდევრების საკითხში ასე თუ ერკვეოდნენო მაშინ ჩვენც შევახსენეთ რომ თანამედროვე რუსული მდევრის და მწევრის ჩამოყალიბებაში ლომის წილი მიუძღვით პეტრე მაჭავარიანსა\მაჩევარიანოვ\ და ვინმე ფანჩულიძეს.ისე რომ ჩაქირას ახლად დარეგისტრირება როგორც ჯიში იოლად ნუ წარმოგიდგენიათ.
მეკვერნე
ქართული მყეფარა ანუ,როგორც მას ჩვენში ეძახიან მეკვერნე,მყეფარათა საერთო ჯიშს უნდა მივაკუთვნოთ,თუმცა გარეგნულად მათ შორის საკმაოდ დიდი განსხვავებაა.
ქართული მეკვერნე ძაღლების სამშობლოდ დასავლეთი საქართველო უნდა იქნას აღიარებული,განსაკუთრებით აჭარა და გურია.
აღსანიშნავია მეკვერნე ძაღლის ზიგიერთი დამხასიათებელი ჩვევები.დაგეშილი ძაღლი ზამთარში, როცა კვერნაზე ნადირობის სეზონია,განუწყვეტლივ ყეფს და მოითხოვს სანადიროდ წაყვანას.იგი მონადირეს ან დამწყვდეული ან ჯაჭვით დაბმული ყავს.ამის გამო იგი იმდენად ავია რომ პატრონის გარდა არავის იკარებს.თუ თავისუფლად გაუშვით,სხვა ძაღლებს ებრძვის და რადგან ტანად შედარებით პატარაა და სუსტი ღონისაა,მსხვერპლი ხდება ეზოს ან ჯოგის ძაღლებისა,ეს ცუდი ზნე,რასაკვირველია,ცუდი აღზრდა–მოვლის და გეშვის არასწორი მეთოდების შედეგია.
მეკვერნე ძაღლები თითქმის ყველა ერთი ტიპისანი არიან,განსხვავება მხოლოდ ფერშია.თავი ტურის მსგავსი აქვს. თვალები– ცბიერი გამომეტყველებით ,ავი. ხშირად ფერის სიწითლე დაკრავს რაც სიავის ნიშანია.ყურები– ზემოდან ჩამჯდარი,ბუნებრივად ლამაზად აცქვეტილი.კისერი–მოკლე და მკვრივი.ფეხები–წინა პირდაპირი,უკანა კი სახსარში მოხრილი.ბალანი–მოკლე უხეში(ჯაგარისებური).კუდი მოკლეა,მისი ბოლო თეთრია.ფერი–წაბლისფერი ,მკერდი და ფეხები თეთრი წინწკლებით.დამახასიათებელია კისერზე თეთრი საყელოს მსგავსი ზოლი.
პაჭუ ჟორდანია
1954 წელი
ჩემს ოჯახში ადრე ყოლიათ ჩაქირა, ბებია ჩიათურის 4 სკოლის დირექტორი იყო და ხშირად დადიოდა ლაშქრობრბზე ჰოდა ერთერთი ლაშქრობის დროს ჩამოუყვანია მეცხვარეების ნაჩუქარი ჩაქირა. მისი სურათები ახლაც ინახება ჩვენს ოჯახში. როგორც ბებია და ბაბუა ამბობენ კატების მტერი იყო სოფლის კატები გაანადგურა თურმე საათები ელოდებოდა ხეზე ასულ კატას თან უყეფდა. 2 მელა ეზოსთან ყანაში დაუჭერია და მოუკლავს ამ პატარა ძაღლს და კიდევ არვიცი რამდენად დამიჯერებთ მაგრამ ბავშვები სასეირნოდ ყოპილან თან ჩაქირაც ყოპილა მათთან და ბუჩქში კურდღელი დაუჭერია ამ ფაქტის რამოდენიმე მოწმე არსებობს. ჩვენი ჩაქირა ძუ იყო თურმე მისი ლეკვები რომლებიც პატარები გამოვიდნენ ყველანი ძაღლებთან ჩხუბში დალიეს სული, ხოლო რომლებიც დიდი ტანის გამოვიდნენ მათზე დღესაც საინტერესო ისტორიებს ყვებიან სოფელში, რათქმაუნდა მე საუბარიმაქვს მეტისზე. ჩვენს ჩაქირას მხოლოდ ეზოს ძაღლის სტატუსი ჰქონდა მას არავინ არ ანადირებდა მაგრამ ფაქტები სახეზეა..
ჩაქრა ჩაქირას თემა?
კაი ხანია ჩამქრალია ჩაქირას თემა.
https://www.facebook.com/photo.php?v=706801472698161
მიიძინა ამ თემამ ))))
ფესვი არა! ღერძი!!
ზახარა
ინტრიგან.
ეეეჰ, რა კაცი დავკარგეთ....
წმინდაო ოლეგ, დაგვიბრუნდი, ჩაქირა უშენოდ გადაშენდება...
მოგესალმებით ყველას.. აჭარლები თურქეთში რომ გადასახლდნენ მაშინ წაიყვანეს ეგ ჯიში თურქეთში და გავრცელდა. დგეს დგეობით ფაღავას ყავს ეგ ჯიში ლეკვებიც ყავთ ბევრი უნდა დაანაწილონ..თურქეთში გადაყავთ სესაჯვარებლად იმ ადამიათან ვინც აჭარიდან წაიყვანა ჩაქირა.
მაისის თვეში ქუთაისში ჩატარდა გამოფენა (FCI-ეგიდით) სადაც ნაჩვენი იყო ჩაკირას ჯიშის რამოდენიმე ეგზემპლიარი
ჩაქირაზე დავხარჯეთ უქმრავი დრო და ფინანსები. აჭარა,, გურია და თურქეთი მოვიარეთ.
სამწუხაროდ ამ "ჩაქირებიდან" არც ერთი იდენტური არ გამოდგა. არ იყო მსგავსება არც ვიზუალში და სტილზე ხომ აღარაფერს ვამბობ.
ამის შემდეგ შევწყვიტეთ ყველაფერი.
დასკვნა ისაა რომ არავითარი ჩაქირა კონკრეტული ექსტერიერით აღარ არსებობს.
არ არსებობს კლსი რასაც მიეკუთვნება. (მდევარი, მეძებარი, მყეფარა, სოროს ძაღლი და ა.შ.)
ესაა რეალობა
100% მართალი ხარ ჭალიმგელა
http://postimg.cc/image/r6qun05dl/
http://postimg.cc/image/qmpbsjxy3/
თვენთან დიდიხანია არ შემოვსულვარ რიგი მიზეზების გამო და მინდა მოგესალმოთ და დამდეგი შობა ახალი წელი მოგილოცოთ. პირვლად 2009-წლია დეკემბერში დავწერე ჩაქირასთან დაკავშირებით რასაც დიდი მითქმა მოთქმა და გამოხმაურება მოყვა. სამწუხაროდ ამდროის განმავლობაში დიდი საინტერესო ვერაფერი ვნახეთ, თუმცა ვხედავრომ თავი არ დაგიზოგიათ, აღმოჩდა რომ საქართველოში ეს ჯიში ფაქტიურად აღარარის. იყო ვერსიები რომ ლაზეთში (ეხლანდელ თურქეთის ტერიტორიაზე) შესაძლებელი იყო ამ ჯიშის მოძიება.რეალური აქაც ვერაფერი .თუმცა,თუმცა აღმოჩდა რომ ამ ჯიშს იქაც დიდ ყურადღებას აქცევენ, კერძოდ ტრაპზონში დიდი პოპულარობით სარგებლობს ეს ჯიში თურქულად. Trabzonun Meşhur ZERDAVA ეძახიან. ფორუმებძე, Fეიზბურგზე კლუბიც კიაქვთ გახსნილი სადაც 1000 კაცამდენაა გაწევრიანებული. ხოდა ძმებო იქნებ ჩვენ ჩვენი შესაძლებლობებით გავაგებინთ ამ ხალხს რომ ჩაქირას ქართული ფესვებიაქვს დაძალიან გვჭირდება!!! მადლობთ http://forum.petarkadas.com/kopek-irklari/trabzonun-meşhur-zerdava-köpeği https://www.facebook.com/groups/134565279582/
http://postimg.cc/image/hrsbwn6r5/
http://postimg.cc/image/3n78qbbcz/
http://postimg.cc/image/5wnlj5wpj/
http://postimg.cc/image/h6lvi6jhb/
http://postimg.cc/image/95iwq6peb/
http://postimg.cc/image/gev410sgv/
http://postimg.cc/image/72g7c8vd5/
http://postimg.cc/image/io5uw7kgt/
http://postimg.cc/image/s8t601slz/
ერთი აქ რახდება ნახეთ https://www.youtube.com/watch?v=g9kR-qFqqUU
https://www.facebook.com/zerdava1
ვინმემ მოიძია ამ ძაგლზე ინფირმაცია ან ტელეფონი თუ იციტ ვისაც ყავს ვიჩუქებ და სათანადოდ მოვუვლით ან ვიყიდით.ძალიან გთხოვთ იქნებ მომწეროტ სად ვისშოვო ეს ძაგლი.ყველაფერი რაც დასტირდება ყველაფერს გავუკეთებთ
chaqira რატომ დაინტერესდით ამ ჯიშით თუ საიდუმლო არ არის ? რაიმე გეგმები გაქვთ ამ ჯიშთან დაკავშირებით? ეს ჯიში პრაქტიკულად აღარ არსებობს საქართველოში. თურქეთი აპირებდა დარეგისტრირებას ბოლოს როგორც მახსოვს და რა მოხდა არ ვიცი ....
უზრუნველყოფა Invision Power Board (http://www.invisionboard.com)
© Invision Power Services (http://www.invisionpower.com)