საქართველოში მობინადრე თევზები, სად და რა ჯიშის თევზები ბინადრობს პარამეტრები

[gocha-tita]

საქართველოს ტბებსა და მდინარეებში მობინადრე თევზები.
ტაფელა:
ღწერა. სხეული მაღალი, მოკლე, გვერდებიდან შეტყლეჟილი. კუდის ღერო შედარებით წვრილი. გვერდებზე უკანა ნაწილში გასდევს მწვანე-მოლურჯო სიგრძივი ზოლი. დინგზე უვითარდება ნახევარმთვარის ან სამკუთხედის ფორმის თეთრი ეპითელური ხორკლები, რის გამოც დას. საქართველოში ეძახიან თავშაქარას. დედლებს გამრავლების პერიოდში უვითარდებათ ქვირითის საყრელი მილი, რომელიც ზოგიერთ ეგზემპლარში აღემატება სხეულის სიგრძეს.

ზურგის ფარფლში დაუტოტავი სხივი 3, დატოტვილი 9-10; ანალურში დაუტოტავი სხივი 3, დატოტვილი 7-10, გვერდის ხაზში 2-9 ქერცლია. ხახის კბილები 5-5 ან 5-4, ლაყუჩის კბილაკები 10-13. მალები უროსტილით 33-35. შეფერილობა იცვლება სქესისა და ასაკის მიხედვით; გვერდები მოვერცხლისფროა, ზურგისა და ანალური ფარფლები წითელი, შავი ზოლით. ტოფობისას მამალს გვერდებზე და მუცელზე უჩნდება ცისარტყელოვანი შეფერილობა – წითლად, მწვანედ, იისფრად მოელვარე. სიგრძე 9,5 სმ-მდეა, წონა 5-10 გ-მდე.

გავრცელება. გვხვდება საქართველოს მდინარეებში: სუფსა, რიონი, ხობი, ჭურია, თიქორი, ენგური, კოდორი, ბზიფი, მტკვარი, ხრამი და სხვა. ტბებში: პალიასტომი, სკურჩია, ბებესირი, ჯანდარი, თბილისის წყალსაცავში და სხვა. სხვაგან ცნობილია; აზეირბაიჯანის წყლებში, ევროპაში – საფრანგეთიდან აღმოსავლეთით მდ. ნევის აუზამდე. არის მცირე აზიაში.

ბიოლოგია. ირჩევს მდინარის მცენარეულობით მდიდარ, მდორე ადგილებს, ტბისა და წყალსცავის თხელ, სანაპირო უბნებს. იკვებება ძირითადად წყლის მცენარეებით და წყალმცენარეებით, ნაწილობრივ ცხოველური ბენთოსით და პლანქტონით. მრავლდება სხვადასხვა ადგილებში სხვადასხვა დროს – თებერვლიდან აგვისტომდე; ტოფობს რამდენიმე ჯერად, ორსაგდულიანი მოლუსკის მანტიის ღრუში. ნაყოფიერება აღწევს 200- 400 ქვირითამდე. ქვირითი მოგრძოა, მისი სიგრძე მერყეობს 1.52 -2.42 მმ-მდე. სიგანე 1.06-1.82 მმ-დე.

[gocha-tita]

ესკიდევ თუ რომელი ამინდია სათევზაოდ შედეგის მომტანი:

სათევზაოდ წასვლის წინ გაითვალისწინეთ, რომ დასვენება და შესაბამისად თევზაობა არ შედგება თუ:

ატმოსფერული წნევა იწევს დაბლა;
აღამოსავლეთის ქარი ძლიერდება და იცვლის მიმართულებას საათის ისრის მოძრაობის საწინააღმდეგოდ;
ქარი ქრის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, აღმოსავლეთით ან სამხრეთ-აღმოსავლეთით, სუსტი-ცვალებადი ან ძლიერი კორიანტელია;
საღამოს დაისი მეწამული – ზაფხულში წითელი და ზამთარში მოყავისფრო;
მზე ამოსვლისას და ჩასვლისას ოქროსფერია;
მზის ან მთვარის ირგვლივ წრეები წარმოიქმნა, რომლებიც დაფარულია თეთრი თხელი ნისლით და ღრუბელით;
ფქელი ღუბლების ფენა ნელ-ნელა იცვლება თხელი ღუბლების ფენით;
მზე ჩადის ფართო თხელ ღუბელში, ხოლო როდესაც მისი სხივები მუქდებიან – ჭექა-ქუხილი იქნება;
მოღუბლულობა ძლიერდება – საგრძნობლად ფუჭდება ხილვადობა;
იზრდება ჰაერის ტენიანობა;
მიწას ბურუსი ეფინება;
ნამი საღამოს მდელოზე არ ჩნდება, დილით კი ჩამოკიდულია ფოთლების ან ბალახის წვერებზე და არ შრება თითქმის შუადღემდე;
დილა ბურუსიანი ნისლიანია;
ღრუბლების სელი ფენა ვიწრო ზოლებად იკლაკნება, ან ცის თაღი ამღვრეულია ტალღებივით და დაფარულია წვრილ-წვრილი ღუბლებით;
წვიმა ან თოვლი მოდის თანაბრად მცირეოდენი შესვენებებით;
ზაფხულში, ცივ წვიმიან ამინდში ჭექა – ქუხილის შემდეგ მოსალოდნელია ხანგრძლივი სიცივეები, ხშირად კი ტემპერატურის დაცემა;
მდინარეებში წყალი მუქდება, ელოდეთ ჭექა – ქუხილის;
ყინვების წინ ჭებში წყალი მატულობს;
თოლიები ბევრს ბანაობენ – წვიმა იქნება;
ქათმები, იხვები, ბატები ისუფთავებენ და იპოხავენ ბუმბულებს, მამლები და ხშირად ყივიან;
მოლაღური ყივის, წეროები მდუმარედ დაფრინავენ დაბლა და სწრაფად;
ზამთარში ყვავების გუნდი ჩხავის – ყინვა იქნება;
ზამთარში ყვაყების გუნდი ხეებზე დაბალ ტოტებზე სხედან – ელოდეთ ქარს;
ჭიანჭველები ბუდესთან იკრიბებიან;
ჭრიჭინები იმალებიან ბუჩქების, ფოთლებისა და ბალახების ქვეშ;
ჩვეულებრივი მჟაველა, მდელოს სამყურა, იები, მინდვრის ხვართქლა კეცავენ თავიანთ ყვავილებს და ფოთლების ყუნწებს ეწებებიან;
ნარშავის ეწკლები არ იჩხვლიტება;
ნაძვის ტოტები მოშვებულია და გირჩების ქერცლი შემჭიდროვებულია;
წვიმის წინ ტირიფის ტოტებზე წარმოიშობა ნამი;
ასეთივე “ცრემლები” წარმოიშობა წაბლის ფოთლებზე წვიმის დაწყებიდან ორიდღე-ღამით ადრე;
მამალი გვიმრის ფოთლები ეხვევიან;
ქალაქის ბინებში წვიმის წინ, ცივი წყლის მილები ტენიანდება.